Planowane zmiany przepisów Prawa zamówień publicznych w zakresie waloryzacji

Planowane zmiany przepisów Prawa zamówień publicznych w zakresie waloryzacji

W dniu 15 września 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Ustawa zmienia przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie waloryzacji i zmian umów w sprawie zamówienia publicznego (również w już zawartych kontraktach). Obecnie prace nad ustawą trwają w Senacie.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze, na tą chwilę planowane, zmiany dotyczące rynku zamówień publicznych.

Klauzule waloryzacyjne

Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 439 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający w umowie musi przewidzieć klauzule waloryzacyjne w przypadku umów na roboty budowlane i usługi, które są zawarte na okres dłuższy niż 12 miesięcy.

Projekt ustawy przewiduje zmianę tego przepisu. Ustawodawca dodaje obowiązek zawarcia klauzul waloryzacyjnych również w umowach na dostawy. Dodatkowo skrócono okres obowiązywania umów, dla których waloryzacja jest obligatoryjna – z 12 do 6 miesięcy. Oznacza to, że wszystkie rodzaje umów, które będą zawarte na okres dłuższy niż 6 miesięcy mają zawierać klauzule waloryzacyjne.

Przesłanki zmian umowy

Planowana jest również zmiana art. 455 w ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych. Ustawodawca rozszerza przesłankę zmiany umowy dodając zapis o zmianie wysokości cen, w przypadku gdy są one spowodowane okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć.

 

Możliwość zmiany umów obecnie wykonywanych

Niezwykle istotna zmiana planowana jest w odniesieniu do umów, które są realizowane. Projekt ustawy dopuszcza zmiany umów w sprawie zamówienia publicznego będących obecnie wykonywanych. Warunkiem dla dokonania zmiany jest stwierdzenie istotnej zmiany cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, pod warunkiem, że kolejne wprowadzane zmiany nie przekroczą 50% wartości pierwotnej umowy.

Zmiany będą mogły polegać na:

1)       zmianie wysokości wynagrodzenia wykonawcy,

2)       wprowadzeniu postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy – w przypadku umów, które nie zawierają takich postanowień,

3)       zmianie postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy, w szczególności w zakresie maksymalnej wartości zmiany tego wynagrodzenia – w przypadku umów, które zawierają takie postanowienia,

4)       zmianie postanowień umowy dotyczących jej wykonania, w szczególności dotyczących:

1. a)      zakresu świadczenia wykonawcy, z czym może wiązać się odpowiadająca jej zmiana wynagrodzenia wykonawcy lub sposobu rozliczenia tego wynagrodzenia,
2. b)      terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowego zawieszenia wykonywania umowy lub jej części,
3. c)   sposobu wykonywania umowy.

 

Zmiany umów z podwykonawcami

W przypadku wprowadzenia zmian umowy w powyższym zakresie, wykonawcy będą zobowiązani do zmian umów ze swoimi podwykonawcami w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.

 

Przepisy przejściowe

Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, która wprowadza zmiany opisane w niniejszym artykule, zastosowanie znajdą przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych w dotychczasowym brzmieniu. Oznacza to, że jeśli postępowanie nie zostało zakończone przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, to nie powstanie obowiązek uwzględnienia wszystkich nowych przepisów, w tym m. in. obowiązek zawarcia w umowach rozszerzonych klauzul waloryzacyjnych.

 

Wnioski

Ze względu na istotny wzrost cen oraz obecną sytuację na rynku, które mają wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorców ustawodawca zdecydował się wprowadzić rozwiązania ułatwiające waloryzację wynagrodzeń wykonawców w zamówieniach publicznych, a także możliwość zmiany umów.

Proponowane zmiany są ważne dla uczestników rynku zamówień publicznych, dlatego śledzimy na bieżąco prace legislacyjne w tym zakresie.

 

Wyciąg z ustawy przekazanej do Senatu

„Art. 44. W ustawie z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1710, 1812 i 1933) wprowadza się następujące zmiany:

1)       w art. 439:

1. a)      ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Umowa, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia.”,

1. b)      w ust. 5 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:

„1)     przedmiotem umowy są roboty budowlane, dostawy lub usługi;

2)       okres obowiązywania umowy przekracza 6 miesięcy.”;

2)       w art. 455 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4)     jeżeli konieczność zmiany umowy, w tym w szczególności zmiany wysokości ceny, spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, o ile zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy a wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.”.”

„Art. 48. 1. W związku z istotną zmianą cen materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, dopuszczalna jest zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego, zawartej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i będącej w toku w tym dniu, bez przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia, która polega na:

1)       zmianie wysokości wynagrodzenia wykonawcy,

2)       dodaniu postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy – w przypadku umów, które nie zawierają takich postanowień,

3)       zmianie postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy, w szczególności w zakresie maksymalnej wartości zmiany tego wynagrodzenia – w przypadku umów, które zawierają takie postanowienia,

4)       zmianie postanowień umowy dotyczących jej wykonania, w szczególności dotyczących:

1. a)      zakresu świadczenia wykonawcy, z czym może wiązać się odpowiadająca jej zmiana  wynagrodzenia wykonawcy lub sposobu rozliczenia tego wynagrodzenia,
2. b)      terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowego zawieszenia wykonywania umowy lub jej części,
3. c)      sposobu wykonywania umowy

 

– o ile wzrost wynagrodzenia wykonawcy spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.

2. W przypadku gdy zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego dotyczy zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3:

1)       strony ponoszą zwiększony koszt wykonania zamówienia publicznego w uzgodnionych częściach;

2)       sposób zmiany wynagrodzenia może być ustalony z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

3. Wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione zgodnie z ust. 1 pkt 1–3, zobowiązany jest do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę o podwykonawstwo, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy. Zdanie pierwsze stosuje się do umów o podwykonawstwo zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i będących w toku w dniu zmiany wynagrodzenia wykonawcy.
4. W przypadku dokonania zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego, o której mowa w ust. 1 pkt 4, jeżeli zmiana ta obejmuje część zamówienia publicznego powierzoną do wykonania podwykonawcy, wykonawca i podwykonawca uzgadniają odpowiednią zmianę łączącej ich umowy o podwykonawstwo, w sposób zapewniający, że warunki wykonania tej umowy przez podwykonawcę nie będą mniej korzystne dla podwykonawcy niż warunki wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego zmienionej zgodnie z ust. 1 pkt 4.
5. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się do umowy o podwykonawstwo  zawartej między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą.”

 

„Art. 75. 1. Do postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 44, w brzmieniu dotychczasowym.

2. Do konkursów rozpoczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 44, w brzmieniu dotychczasowym.”